Ο εικαστικός Γιώργος Σαλαμέ και ο Αποστόλης Γιαννακόπουλος, ιδρυτικό μέλος της Φωτονήσου, μιλούν στο NEWS 24/7 για τη νοσταλγική έκθεση που παρουσιάζεται στη Σάμο “Όπως ήμασταν τότε: Ένα φωτογραφικό λεύκωμα από το Καρλόβασι και πέρα” από το Ίδρυμα Schwarz στο Art Space Pythagorion.
Τι είναι ένα οικογενειακό φωτογραφικό άλμπουμ; Γιατί η μία γενιά το παραδίδει στην επόμενη σαν κάτι πολύτιμο; Γιατί κρατάνε οι άνθρωποι αυτές τις φωτογραφίες σήμερα στα κειμήλια τους ακόμα κι αν οι νεότερες γενιές δεν αναγνωρίζουν σε αυτές τα πρόσωπα που εμπεριέχονται σε αυτές;
Από αυτά τα ερωτήματα του εικαστικού καλλιτέχνη και κινηματογραφιστή Γιώργου Σαλαμέ εκκινεί η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και νοσταλγική έκθεση που παρουσιάζει το Ίδρυμα Schwarz στο Art Space Pythagorion, τον εκθεσιακό χώρο του ιδρύματος στη Σάμο υπό τον τίτλο “Όπως ήμασταν τότε: Ένα φωτογραφικό λεύκωμα από το Καρλόβασι και πέρα”.
Η έκθεση, η οποία θα εγκαινιαστεί στις 3 Αυγούστου, προέκυψε από τη συνεργασία του Γιώργου Σαλαμέ και της Φωτονήσου, μιας κολεκτίβας ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στα πεδία της τέχνης και του πολιτισμού με έδρα τη Σάμο που ιδρύθηκε το 2014. Το αρχείο της Φωτόνησου περιέχει πάνω από 3.700 ψηφιοποιημένες φωτογραφίες και έγγραφα, τα οποία συνολικά αποτελούν μια συνεκτική καταγραφή της κοινωνικής ιστορίας του νησιού τα τελευταία εκατό χρόνια.
Ένας φίλος μου είπε κάποτε ότι «πεθαίνεις δύο φορές – πεθαίνεις όταν πεθαίνεις και πεθαίνεις για δεύτερη φορά όταν κάποιος βρίσκει τη φωτογραφία σου και κανείς δεν ξέρει ποιος είσαι. Αλλά ένα χαμόγελο και ένα βλέμμα πεθαίνουν ποτέ;» Αναρωτήθηκα. – Γιώργος Σαλαμέ
“Η Κατερίνα Γρέγου είχε την ιδέα για να συναντήσω τον Αποστόλη τον Γιαννακόπουλο που έχει την ομάδα Φωτόνησο στο Καρλόβασι της Σάμου. Έκανα ένα ταξίδι τον Ιούνιο, ενώ είχαν ήδη προηγηθεί κάποιες συνομιλίες μέσω ίντερνετ. Κάπως έτσι έφτασε στα χέρια μου ένα μεγάλο κομμάτι του υλικού που είχε μαζέψει ο Αποστόλης: Περίπου 40 οικογενειακά άλμπουμ και περισσότερες από 3000 φωτογραφίες. Μέσα σε αυτά υπήρχαν και διάφορες εκδηλώσεις, συνάξεις, εκδρομές, αθλητικά event και πάρα πολλά άλλα πράγματα”, αναφέρει ο Γ. Σαλαμέ στο NEWS 24/7 μιλώντας για το πώς ξεκίνησε η ιδέα της έκθεσης αυτής που διερευνά τον ρόλο της φωτογραφίας στην τεκμηρίωση της καθημερινής ζωής και στην καταγραφή προσωπικών αλλά και συλλογικών αναμνήσεων.
Και συνεχίζει: “Στη δουλειά μου δεν ξεκινάω από μια ιδέα που την ακολουθώ για να την τεκμηριώσω φωτογραφικά. Ξεκινάω χωρίς καμία ιδέα, απλώς με μια προσπάθεια να είμαι παρών απέναντι από τους ανθρώπους που συναντώ. Αυτό που μου επιστράφηκε απλόχερα στη Σάμο είναι η φιλοξενία. Φαίνεται νομίζω και στο αποτέλεσμα αυτό των εικόνων”.
Οι επιλογή των φωτογραφιών αρχείου μαζί με τις εικόνες του Σαλαμέ αποκαλύπτουν άγνωστες μικροϊστορίες, λανθάνουσες η αθέατες πτυχές της ζωής του νησιού και ανιχνεύουν συνδετικές κλωστές μεταξύ του παρόντος και του παρελθόντος του Καρλοβασίου και των γύρω περιοχών.
Το 2020 η Φωτόνησος ξεκίνησε την ψηφιοποίηση των οικογενειακών λευκωμάτων των κατοίκων του χωριού των Κοντακαίικων στη Σάμο, ενώ από το 2022 το πρόγραμμα επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει τα αρχεία των κατοίκων του Καρλοβασίου, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του νησιού – και πολλών άλλων γειτονικών σαμιακών χωριών.
Ο Αποστόλης Γιαννακόπουλος σημειώνει για τον τρόπο που δούλεψε με τον καλλιτέχνη “Με τον Γιώργο δεν γνωριζόμασταν πριν από αυτή τη συνεργασία. Μας εντυπωσίασε ο τρόπος που δόθηκε στην προσπάθεια να αξιοποιήσει καλλιτεχνικά το συνολικό αρχείο. Το μελέτησε πολύ καλά, δημιούργησε θεματικές και ξεκίνησε να φωτογραφίζει και ο ίδιος. Πολύ μεθοδικά με αξιοπρόσεκτη πειθαρχία. Αμφιβάλλω αν έκανε ο ίδιος ένα μπάνιο στη θάλασσα, παρότι βρέθηκε στη Σάμο την καλοκαιρινή περίοδο.
Από τη μεριά μας χρειάστηκε να μεσολαβήσουμε σε διάφορους ανθρώπους, προκειμένου να μπορέσει να εργαστεί ο Γιώργος. Γιατί, όπως είναι εύκολα αντιληπτό, δεν είναι δυνατό να προλάβει ένας άνθρωπος να δημιουργήσει τέτοιου είδους επαφές, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Νιώθουμε πως κάναμε έναν πολύ καλό φίλο και θεωρούμε βέβαιο ότι θα επιδιώξουμε στο μέλλον να ξανασυνεργαστούμε μαζί του”.
